Zgodnie z art. 52 Kodeksu Pracy, pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika między innymi z powodu zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku. Jak rozumieć to w odniesieniu do zatrudnionego w podmiocie leczniczym lekarza lub lekarza dentysty? Czy w odniesieniu do lekarzy przybywających z Ukrainy po lutym 2022 r. i zatrudnionych na podstawie decyzji Ministra Zdrowia obowiązują te same, czy inne podstawy ewentualnego zwolnienia z powodu zawinionej utraty uprawnień?
Dokument stwierdzający podstawowe uprawnienia lekarzy i dentystów to, zgodnie z art. 5 i nast. ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, Prawo wykonywania zawodu. Warunki przyznania Prawa wykonywania zawodu obejmują: ukończenie studiów, formalne potwierdzenie kwalifikacji lekarskich, pełna zdolność do czynności prawnych, stan zdrowia pozwalający na wykonywanie zawodu, nienaganna postawa etyczna i władanie językiem polskim w mowie i w piśmie, złożenie z wynikiem pozytywnym egzaminów zawodowych.
Zgodnie z Art. 5. ustawy o izbach lekarskich, zadaniem samorządu lekarzy jest zarówno przyznawanie prawa wykonywania zawodu, jak i pozbawianie tego prawa oraz ograniczenie w prawie wykonywania zawodu, wreszcie prowadzenie postępowania w przedmiocie niezdolności do wykonywania zawodu lekarza lub w przedmiocie niedostatecznego przygotowania do wykonywania zawodu. To samorząd zawodowy orzeka więc o o pozbawieniu lekarza prawa wykonywania zawodu. Poza tym jeszcze sądy karne w szczególnych przypadkach, gdy lekarz dopuściłby się przestępstwa wykorzystując, nadużywając swojej pozycji zawodowej, mogą w wyroku zakazać lekarzowi wykonywania zawodu. Wynika z tego, że dopóki samorząd lekarski nie stwierdzi utraty zdolności bądź nie dostatecznego przygotowania do wykonywania zawodu, albo sąd nie zakaże mu jego wykonywania, pracodawca nie może zwolnić lekarza na tej podstawie.
Jednak należy dodać, że art. 52 KP ma szersze znaczenie niż prawo wykonywania zawodu. Chodzi w nim o zawinioną przez pracownika utratę uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku. Stanowisko natomiast nie jest tożsame z zawodem lekarza, ale z konkretnymi powierzonymi danemu lekarzowi obowiązkami, które mogą wymagać spełnienia dodatkowych wymogów prawno-formalnych. Jeśli pracownik w sposób zawiniony straciłby te uprawnienia, mogłoby to stanowić podstawę jego zwolnienia dyscyplinarnego. Co do zasady natomiast przepis kodeksu pracy powinien być interpretowany w ten sposób, że zwolnienie na jego podstawie lekarza możliwe jest dopiero po orzeczeniu samorządu lekarskiego albo sądu karnego i to po dodatkowym ustaleniu przez pracodawcę, że utrata zawodowych uprawnień była zawiniona.
Inaczej może być w przypadku lekarzy dopuszczonych do wykonywania zawodu w drodze decyzji administracyjnej Ministra Zdrowia na podstawie ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Ustawa ta podtrzymała wprowadzony trzy dni wcześniej, tj. obwieszczeniem z 9 marca 2022 r. Ministerstwa Zdrowia, uproszczony tryb wydawania zezwoleń lekarzom i dentystom ukraińskim na pracę w Polsce, z pominięciem dotychczasowych wymogów ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty.
W Art. 61. 1.ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy, od dnia 24 lutego 2022 r., przewidziano, że przez okres 32 miesięcy, niezależnie od trwania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, minister zdrowia może przyznać decyzją obywatelowi Ukrainy zgodę na wykonywanie zawodu lekarza / dentysty, a izba lekarska zobowiązana jest wydać mu warunkowe prawo wykonywania zawodu. Lekarze z Ukrainy spełniający szersze wymogi ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, mogli, również na podstawie decyzji Ministra, otrzymać zezwolenie na wykonywanie zawodu w określonym zakresie czynności zawodowych, ograniczonym okresie i miejscu jego wykonywania. Izba Lekarska była zobowiązana wydać dokument Prawa wykonywania zawodu z odpowiednią adnotacją.
Lekarzy przyjmowanych do pracy na jednej z tych podstaw nie obowiązywał Lekarski Egzamin Weryfikacyjny przed samorządem lekarskim a często także wymóg znajomości języka polskiego i wymóg stażu specjalizacyjnego. Pracodawca, który zatrudnił takich lekarzy ma prawo zażądać od nich uzupełnienia Lekarskiego/Lekarsko-Dentystycznego Egzaminu Weryfikacyjnego oraz innych wymogów istotnych z punktu widzenia uprawnień zawodowych, jak znajomość języka polskiego oraz udokumentowanie stażu praktycznego.
Szczególnie po upływie okresu, na jaki takie warunkowe albo ograniczone przedmiotowo i terytorialnie prawo wykonywania zawodu było wydane, pracodawca powinien zażądać od pracownika uzupełnienia normalnych wymogów nałożonych ustawą. W razie braku ich uzupełnienia, na podstawie potwierdzenia tej informacji w samorządzie lekarskim, możliwe będzie nawet zwolnienie takiego pracownika w trybie dyscyplinarnym.
