Praca lekarza dentysty od dawna uznawana jest za wykonywany w warunkach szczególnych zawód, co znalazło swoje odzwierciedlenie w polskim prawodawstwie. Wyrok Sądu Okręgowego w Kaliszu z dnia 23 listopada 2022 r. (sygn. V U 628/22) stanowi potwierdzenie szczególnych uprawnień emerytalno-rentowych dentystów z tego tytułu.
Podstawy prawne pracy w warunkach szczególnych
W 1983 roku ustawodawca oficjalnie uznał ciężki charakter pracy lekarzy dentystów, umieszczając „prace lekarzy stomatologów” w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach. Zawód ten został wyszczególniony w Wykazie A (Dział XII, poz. 2), obejmującym prace, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego.
Warunki uzyskania rekompensaty
Zgodnie z ustawą z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych, osobom, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej, a wykonywały pracę w szczególnych warunkach przez co najmniej 15 lat (do 31 grudnia 2008 r.), przysługuje rekompensata. Jest ona formą odszkodowania za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury i przyznawana jest jako dodatek do kapitału początkowego.
Kluczowe przesłanki uznania pracy dentysty za pracę w warunkach szczególnych
Aby praca lekarza dentysty została zakwalifikowana jako wykonywana w warunkach szczególnych i uprawniająca do rekompensaty, muszą być spełnione następujące warunki:
- Musi być wykonywana stale (codziennie)
- Musi być realizowana w pełnym wymiarze czasu pracy
- Musi odpowiadać charakterystyce pracy wymienionej w odpowiednim wykazie
Istotny aspekt statusu zatrudnienia
Warto podkreślić, że nie każda praca lekarza dentysty może być uznana za wykonywaną w warunkach szczególnych. Rozporządzenie stosuje się wyłącznie do osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Dentyści prowadzący własną działalność gospodarczą lub pracujący na kontraktach nie mogą zatem korzystać z tych przywilejów.
Znaczenie wyroku Sądu Okręgowego w Kaliszu
Przytoczony wyrok potwierdza, że lekarz dentysta pracujący w warunkach określonych przepisami przez wymagany okres (co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach do 31.12.2008 r.) ma prawo do rekompensaty, jeśli nie nabył prawa do emerytury pomostowej ani wcześniejszej emerytury z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych.
Sąd podkreślił, że o zakwalifikowaniu pracy do kategorii wykonywanej w warunkach szczególnych decyduje nie tyle nazwa stanowiska, co rzeczywisty charakter wykonywanej pracy. W przypadku braku możliwości uzyskania odpowiedniego dokumentu od zakładu pracy, możliwe jest wykazanie pracy w szczególnych warunkach innymi dowodami.
Wyrok ten stanowi istotne orzeczenie dla środowiska lekarzy dentystów, potwierdzając ich prawo do rekompensat z tytułu pracy w warunkach szczególnych przy spełnieniu określonych wymogów prawnych.
