Czytelniczka naszego bloga, lekarka posiadająca już jedną specjalizację zawodową, poprosiła o udzielenie odpowiedzi na pytanie dotyczące jej szczególnej sytuacji związanej z podejmowanym szkoleniem specjalizacyjnym w zakresie kolejnej dziedziny medycyny. Lekarka pracuje na umowie o pracę ze szpitalem. Ma przydział do odbycia szkolenia specjalizacyjnego w innym szpitalu. Obecnie lekarka przebywa na urlopie wychowawczym u swojego pracodawcy. Pracodawca ten jednocześnie, nie złożył oświadczenia o wyrażeniu zgody na odbywanie szkolenia specjalizacyjnego w trybie Regulaminu postępowania kwalifikacyjnego stanowiącego załącznik do Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie specjalizacji lekarzy i lekarzy dentystów.

Zatem, specjalizacja odbywa się poza wiedzą i zgodą obecnego pracodawcy lekarki, co więcej, odbywa się w czasie jej urlopu wychowawczego. Pytanie brzmi: co tu nie gra i czego należy się obawiać?

Odpowiedź na to pytanie trzeba podzielić na dwie części.

1. Po pierwsze chodzi ściśle o prawo pracy.
2. Po drugie chodzi o jaskrawe niedomagania systemowe dotyczące szkoleń specjalizacyjnych lekarzy, najwidoczniej objawiające się w przyjmowanym w różnych szpitalach modelu umów „szkoleniowych” z lekarzami w trakcie specjalizacji.

W tym wpisie zajmiemy się odpowiedzią na pierwszą część pytania, dotycząca prawa pracy.

Problem w tym zakresie sprowadza się do pytania czy pracownikowi wolno w czasie urlopu wychowawczego podejmować dodatkowe zajęcia i jakie z tego tytułu mogą wyniknąć dla niego konsekwencje. Odpowiedź na to pytanie odnajdujemy w przepisie art. 186 (2) kodeksu pracy, z którego wynika, że pracownik może podjąć pracę lub naukę czy szkolenie w trakcie urlopu wychowawczego, ale nie może to dodatkowe zajęcie uniemożliwić mu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Przepis jednocześnie nie wskazuje na konkretny wymiar czasu takiego dodatkowego zajęcia – pracy, czy szkolenia – który będzie dopuszczalny, ale przyjmuje się, że takim dopuszczalnym wymiarem jest w tym wypadku pół etatu. Zatem, jeśli szkolenie specjalizacyjne odbywane w czasie urlopu wychowawczego miałoby przyjąć formę zajęć w wymiarze do pół etatu, to sytuacja taka powinna zostać uznana za dopuszczalną.

Przekroczenie tego dopuszczalnego wymiaru czasu zajęć w czasie urlopu wychowawczego daje pracodawcy możliwość wezwania pracownika do powrotu do pracy (zakończenia urlopu wychowawczego). Trzeba podkreślić w tym miejscu, że co do zasady urlop wychowawczy jest uprawnieniem pracownika, a z perspektywy pracodawcy jest on istotnym organizacyjnym obciążeniem. Dlatego z jednej strony powinien on być wykorzystywany zgodnie z jego celem (osobista opieka nad dzieckiem), a z drugiej strony pracodawca ma prawo, we własnym interesie, skontrolować jak ten urlop w rzeczywistości jest wykorzystywany. Ponadto, warto dodać, że takie dodatkowe zajęcie pracownika w czasie urlopu wychowawczego w zbyt dużym wymiarze może prowadzić do utraty zaufania przez pracodawcę i w konsekwencji także do wypowiedzenia umowy o pracę.