Tytułowy Fundusz zastąpił Wojewódzkie Komisje do spraw Orzekania o Zdarzeniach Medycznych, które działały do 30 czerwca 2024 r. Nowelizacja ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta uregulowała nowe uprawnienia, obowiązki i ograniczenia w uzyskaniu świadczeń za zdarzenia medyczne. Zakończenie pierwszego roku obowiązywania ustawy w nowym brzmieniu oraz zapoznanie się ze sprawozdaniem RPP wskazuje, że Fundusz będzie coraz częściej wykorzystywany do kompensacji za szkody na życiu i zdrowiu pacjentów.

Fundusz Kompensacyjny – podstawowe informacje

Fundusz Kompensacyjny Zdarzeń Medycznych – bo tak brzmi jego pełna nazwa – jest państwowym funduszem celowym tworzonym w celu wypłacania świadczeń kompensacyjnych w przypadku wystąpienia zdarzeń medycznych. Kompensaty są przyznawane przez Rzecznika Praw Pacjenta w formie decyzji administracyjnej. Nie jest to zupełnie swobodny akt woli organu, albowiem orzeczenie oparte musi być o opinię Zespołu. W skład Zespołu wchodzi co najmniej 20 członków, powoływanych przez Rzecznika, w tym co najmniej 15 członków wykonujących zawód lekarza.

Po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego RPP wydaje decyzję administracyjną w sprawie przyznania świadczenia kompensacyjnego i ustalenia jego wysokości albo odmowy przyznania świadczenia kompensacyjnego.

Decyzja jest zaskarżalna. Od decyzji RPP przysługuje odwołanie do Komisji Odwoławczej. Strona niezadowolona z decyzji organu wyższej instancji może złożyć skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. 

Wysokość przyznawanych świadczeń

Ustawa i rozporządzenie przyjmują konkretne kwoty pieniężne z tytułu rekompensaty w zakresie:

• uszczerbku na zdrowiu, 
• uciążliwości leczenia,
• pogorszenia jakości życia,
• oraz w przypadku śmierci pacjenta.

Wykluczona kumulacja roszczeń

Przyjęcie świadczenia z Funduszu jest równoznaczne z rezygnacji z roszczeń wobec szpitala. Nie ma możliwości uzyskania środków i następczego wytoczenia powództwa. Akceptacja decyzji administracyjnej jest równoznaczna z zamknięciem wszelkich dróg dochodzenia roszczeń z tytułu tego samego zdarzenia medycznego.

Wniosku o świadczenie kompensacyjne nie można złożyć, gdy w tej samej sprawie toczy się lub zostało zakończone postępowanie cywilne przed sądem albo sąd karny orzekł na rzecz wnioskodawcy obowiązek naprawienia szkody lub nawiązkę.

Wytoczenie powództwa przed Sądem w trakcie trwania postępowania przed Rzecznikiem spowoduje umorzenie tego postępowania administracyjnego.

Na kompensatę z Funduszu nie może liczyć również wnioskodawca, który otrzymał świadczenie z tytułu ubezpieczenia OC z polisy szpitala lub innego podmiotu leczniczego.

Pierwszy rok funkcjonowania funduszu – sprawozdanie RPP

W 2024 roku do Rzecznika Praw Pacjenta wpłynęło ponad 1500 wniosków o przyznanie świadczeń z Funduszu. W rezultacie wydano ponad 260 decyzji, z czego 162 miały charakter pozytywny, co skutkowało wypłatą świadczeń na łączną kwotę blisko 9,5 mln zł.

Średnia wartość wypłaconego świadczenia wyniosła około 60 tys. zł.

Mając na uwadze niewydolność systemu sądownictwa powszechnego, zaprezentowane narzędzie ma szansę stać się sensowną alternatywą dla osób, które w odformalizowanej, taniej procedurze, zdecydują się ubiegać o uzyskanie zryczałtowanego świadczenia.